Cinsel istismar ne yazık ki çok sık duyar olduğumuz bir kelime. Peki biz anne babalar ve öğretmenler olarak çocuklarımızı koruyabilmek için neler yapabiliriz?
Öncelikle biz bilgilenmeliyiz bu konuda, kendi önyargı ve yanlış bildiklerimizi çocuklarımıza dayatmamalıyız. Ayrıca, soğukkanlı olmalıyız. Bununla birlikte çocuklara yaşlarına uygun bir şekilde, onların anlayacağı bir dille ve
korkutmadan çocuklarımızı da bilgilendirmeliyiz. Unutmayalım ki bizim onlara söylediğimiz her kelime onlarda
derin izler bırakabilir, bu yüzden korkutmamaya dikkat etmeliyiz. Her konuda olduğu gibi cinsel istismar
konusunda da "aman yapma, etme" demektense alternatifler sunup ne
zaman, ne
yapabileceği
konusunda yol gösterici olmalıyız.
Bu yollardan bazısını sizinle paylaşacağım. Lütfen siz de fikir ve yorumlarınızla konumuza katılmaktan çekinmeyin. Kolaylık olması açısından basitten karmaşığa doğru bir sıralamayla çocuklarımızı nasıl bilgilendirebileceğimizle ilgili bir
program hazırladım.
Yararlı olması umuduyla.
1. Hafta: Duyguları ifade etme
İlk haftanın çalışmasında hedeflerimiz:
·
Çocuğun temel duygularını
bilmesi
·
Temel duygulardaki yüz
ifadelerini tanıması
·
Duygularını tanıma ve ifade
etme alışkanlığı kazanması
·
Temel duygulardaki yüz
ifadelerini uygun duruma getirebilmesi
·
Başkalarının yüz ifadelerinden
duygularını anlayabilmesi
·
Temel duygulardaki yüz
ifadelerini resmedebilmesi
- Grup çalışmasında ya da aile icinde herkesin duygu ve düşüncelerini özgürce ifade edebileceği bir ortam olduğunun farkına varması
Sınıf ortamında ya da bir grupla uygulama yapıyorsanız şu şekilde başlayabilirsiniz:
Dikkati
çekme ve motivasyonu sağlamak için, öğretmen sınıfa
girer ve sınıfı gözlemledikten sonra öğrencilerin yüz ifadesine göre öncelikle
onların dikkatini duygularının üzerine çeker. “Suratını asmışsın…,kızgın mısın?
Ne oldu? Seni kızdıran nedir?” veya “Ne güzel gülümsüyorsun. Mutlu
görünüyorsun” gibi çeşitli ifadeler kullanır. Öğrenciler duyguları hakkında
konuşmaya teşvik edilir ve öğrencilerin duyguları hakkındaki konuşmaları
sınıfça dinlenir.
Daha sonra duygular ve duyguların ifade
edilmesi üzerinde konuşulacağı belirtilir. Değişik duygulardan söz edilir. Bunun için
aşağıdaki Temel Duygular tablosundan yararlanılabilir.
TEMEL DUYGULAR
|
|||||||
Öfke
|
Üzüntü
|
Korku
|
Mutluluk
|
Sevgi
|
Şaşkınlık
|
İğrenme
|
Utanç
|
Hiddetlenme
|
Acı
|
Kaygı
|
Sevinç
|
Sevme
|
Hayret
|
Tiksinti
|
Utanma
|
Sinirlenme
|
Keder
|
Kuruntu
|
Çoşku
|
Dostluk
|
Merak
|
Mahcubiyet
|
|
Kızma
|
Can sıkıntısı
|
Endişe
|
Huzur
|
Şefkat
|
Afallama
|
Pişmanlık
|
|
Hınç duyma
|
Neşesizlik
|
Tasa
|
Tatmin
|
İyilik
|
Şok
|
Üzülme
|
|
İçerleme
|
Kasvet
|
Şüphe
|
Haz
|
Sadakat
|
Aşağılama
|
Kötü hissetme
|
|
Hakaret
|
Melankoli
|
Gerginlik
|
Eğlenme
|
Bağlılık
|
Küçümseme
|
Hayal kırıklığı
|
|
Nefret
|
Acıma
|
Vicdan azabı
|
Gurur
|
Yakın ilgi
|
Hor görme
|
Küçük düşme
|
|
Kin
|
Hüzün
|
Huzursuzluk
|
Heyecan
|
Hayranlık
|
Hoşlanmama
|
Çile
|
|
Rahatsızlık
|
Umutsuzluk
|
Tedirginlik
|
Coşkunluk hali
|
Kabul görme
|
İtici bulma
|
||
Alınganlık
|
Yalnızlık
|
Ürkme
|
Hoşnutluk
|
Muhabbet
|
Nefret etme
|
||
Düşmanlık
|
Depresyon
|
Kuşku
|
Enerji
|
Tutku
|
|||
Şiddet
|
Tükenme
|
Çılgınlık
|
Affetme
|
Aşağıdaki sorulara benzer, yaşına uygun
sorularla, çocukların farklı duyguları tanımasını ve doğru ifade etmesi
sağlanabilir.
“Sevdiğin bir kişiyi gördüğünde, hoşlandığın
bir durumla karşılaştığında ne hissedersin?”
“ Hasta olduğun zaman ne hissedersin?”
“Arkadaşınla oyun oynarken yenilirsen ne
hissedersin?” v.b. soruları çoğaltabilirsiniz.
Daha sonra Slayttaki yüz ifadeleri üzerine konuşulur. Duygu ve yüz
ifadelerinin evrensel olduğundan bahsedilir.
Yazıcıdan çıkarılan 1. çalışma kağıdındaki yüz ifadelerini gösterdikten sonra “Bu yüz ifadelerinde hangi duygular var” sorusu öğrencilere yöneltilir.
Resmin orjinali http://www.kids-pages.com/folders/worksheets/Feelings/page1.htm sayfasındadır
Cevaplar alındıktan sonra, karşımızdaki
kişinin duygularının yüz ifadelerinden anlaşılabileceğine ilişkin açıklamalarda
bulunulur.
Davranışın
ortaya çıkarılması: Çocuklara bazı durumlar
söylenir. Bu durumlar karşısında “Kendinizi nasıl hissedersiniz” diye sorulur
ve bu duygularını yüz ve mimikleriyle ifade etmeleri istenir.
Örnek: “ Akşam eve gelirken baban sana çok
istediğin bir şeyi alıp getirse, ne hissedersin?”
“Annenin yeni aldığı pantolon kaza ile
yırtıldı. Ne hissedersin?”
“Arkadaşın senden izinsiz kitabını aldı. Ne
hissedersin?”
“Koşu yarışmasında birinci oldun. Ne
hissedersin?” gibi sorular çocuğun yaşına ve seviyesine uygun olarak çoğaltılabilir.
Son olarak, bir grup oyunu oynanır. Oyun
için yukarıdaki temel duygular listesinden yararlanarak küçük parçalara bölünmüş
kağıtlara duygular yazılır ve katlanarak bir yerde biriktirilir. Çocuklar
sırayla birer kağıt çeker ve kendisine çıkan duyguyu hiç konuşmadan sadece beden
dili ve mimikleriyle anlatmaya çalışır. İlk bilene 1 puan verilir.
Farkli
bir etkinlik olarak 2. çalışma kağıdı dağıtılır ve duygulara
uygun yüzlerin çizilmesi istenir
Bu etkinlikleri sınıf ortamında bir ders saati içinde
yapabileceğiniz gibi evde birkaç güne bölerek de yapabilirsiniz.
Çocuklarınızla duyguları üzerine konuşabileceğiniz daha çok etkinlik üretebilirsiniz. Bu etkinlikleri bizimle de paylaşırsanız sevinirim